هفته قبل رییس جمهور در مراسم پرتاب موشک کاوشگر ایرانی به فضا، آنرا گامی در جهت پیشرفت بشریت دانست. اگر چه این جمله در وهله اول آدم را به یاد جمله نیل آرمسترانگ، فضانورد آمریکایی می اندازد که موقع قدم گذاشتن بر سطح کره ماه بعنوان اولین کسی که پایش به آنجا می‏رسد گفت «این گام کوچکی برای من و گام بزرگی برای بشریت است»، با این حال فکر می‏کنم حق با آقای رییس جمهور است. دستاوردهای فنی همیشه از لایه‏های مختلفی عبور کرده‏اند، کسی تئوری‏ای ارائه کرده است که امکان خاصی را نشان می‏دهد (یا وجود یک نوع فرآیند خاص را نشان می‏دهد بدون اینکه آنرا بطور عملی به اثبات برساند)، دیگری شاید ده‏ها سال بعد برای اولین بار ماشینی که بر اساس این تئوری کار می‏کند را عملا اختراع می‏کند و می‏سازد. دیگرانی سال‏ها بعد تلاش می‏کنند این اختراع را بصورت گسترده‏تر تولید کنند و نهایتا مردمی که تصمیم می‏گیرند از ماشین جدیدا تولید شده به نحو دلخواه خودشان در زندگی روزمره استفاده کنند. همه این مراحل بخشی از پیشرفت فنی است حتی شاید بتوان گفت مراحل آخرش مهمتر از مراحل اولیه است. فناوری فضایی لااقل چند قرن است که در تئوری وجود دارد. تا جایی که ژول ورن کتاب سفر به ماه را در قرن نوزدهم می‏نویسد و باشگاه‏های مردمی متعددی در آلمان آن روزها برای گرد آمدن علاقمندان به سفرهای فضایی وجود داشت. بالاخره آلمان اولین کشوری بود که موشکی را اختراع کرد که بعدها وقتی به دست دشمنانش افتاد با آن توانستند به فضا بروند. با این حال فضا تاکنون عرصه‏ای بشدت انحصاری و گرانقیمت بوده است که بیشتر در راستای سلطه بین‏المللی ابرقدرت‏ها مورد استفاده قرار گرفته و غیر از معدود دوستان غرب و شرق کسی به آن راه نداشته است. ازین زاویه دستیابی هر کشور تازه‏ای به مرزهای فضا نویدی برای همه مردم جهان مخصوصا مغضوبین و مستضعفین آنهاست. اگر ما فضا را فتح نمی‏کردیم مسلما قدرت‏های فضایی تبدیل به یک کلوپ انحصاری‏تر و ظالمانه‏تری می‏شد، قیمت‏ها مسلما با ورود کشورهای جدید به باشگاه فضایی کاهش خواهد یافت، تحریم‏ها کمرنگ خواهد شد و از شدت انحصارها کاسته خواهد شد. نگاه کنید به ماجرای هسته‏ای و اعراب خوش‏نشین منطقه. امیر امارات ادعا کرده بود که ما برنامه هسته ای راه می‏اندازیم و غنی‏سازی نمی‏کنیم تا ایران شرمنده شود! در پاسخ این بنده خدا باید گفت اگر نبود مقاومت و ایستادگی ایران امروز کسی حاضر نبود برای ایجاد توازن منطقه‏ای با ایران به شما نیروگاه اتمی بدهد. اصلا شما که مرزهای‏تان با اسراییل اینقدر نزدیک است و چند بار هم جنگیده اید به خواب هم می‏دیدید که قدرت‏ها برای اهدای فناوری هسته‏ای به شما صف بکشند؟ امروز ایران عدم توازن هسته‏ای در خاورمیانه را که بسود اسراییل در جریان بود شکسته است و کار را به جایی کشیده است که فلسطینی‏ها با عملیات شهادت‏طلبانه در دیمونای اسراییل تبدیل به یک تهدید هسته‏ای برای اسراییل شده‏اند! البته از اعراب و مخصوصا سران‏شان انتظاری نیست بیشتر روی سخن با مردم ایران است. درسی که باید گرفت و مسئولین نیز بخوبی آموخته‏اند این است که در بلندمدت استقلال و آزادی جز با پیشرفت ‏علمی آن هم از نوع پیشرفته‏ترین‏هایش بدست نمی‏آید. نه تنها دفاع بلکه اقتصاد ما و فرهنگ و عزت ما، و اتحاد داخلی در کشور منوط به حفظ جریان پیشرفت علمی است.

اخیرا سخنرانی‏هایی با موضوعات فنی در دانشکده‏مان برگزار می‏شود که در آنها اساتید هر بخش درباره موضوعات تخصصی‏شان صحبت می‏کنند. دو تا از این سخنرانی‏ها برایم خیلی جالب بودند. یکی مربوط بود به استاد درس شبکه که شرکتی هم تاسیس کرده بود و کار مهمی در زمینه انتقال اطلاعات از طریق فیبر نوری انجام داده‏اند و دیگری هم استاد درس الکترونیک 3مان که شرکتی تاسیس کرده و اخیرا طراحی یک آی‏سی GPS را انجام داده‏اند. چیزی که هر دو مورد تاکید قرار می‏دادند این بود که در ایران سرمایه‏گذاری در زمینه کالاهای تولید انبود و مصرفی به صرفه نیست و شرکت‏های ایرانی با وجود استعدادهای زیادی که دارند بیشتر در زمینه پروژه‏های با مقیاس کم کار می‏کنند. علت اصلی هم نبود فناوری میکروالکترونیک ساخت آی‏سی در کشور است. از طرفی استاد خودم که زمانی دعوت شده بود مدیریت شرکت دولتی عماد متولی ایجاد فناوری میکروالکترونیک در کشور را در اختیار بگیرد و رد کرده بود توجیهش این بود که ایجاد این فناوری پرهزینه در ایران به صرفه نیست. به گمان من همه این اساتید درست می‏گویند. ایجاد فناوری استراتژیک میکروالکترونیک در ایران به صرفه نیست چون مشتری اندکی برای ساخت آی‏سی در ایران هست و مشتری کم است چون صنعت طراحی آی‏سی پا نگرفته است درست به این دلیل که فناوری‏اش نیست. یکی باید این حلقه را بشکند و تنها کسی که چنین توانی دارد دولت است. دولت می‏تواند با ایجاد تقاضای تضمین شده و تامین سرمایه به ایجاد فناوری کمک کند تا صاحبان دانش طراحی که در ایران فراوانند از دانش‏شان استفاده کنند تا به روزی برسیم که نگویند ما تنها 300 میلیون دلار واردات تلویزیون LCD داریم.